Kunst met een knipoog

Govert Muijs

Rembrandt Harmenzoon van Rijn, één van onze grootste kunstschilders aller tijden maakte in de 17e eeuw al schilderijen met een knipoog. Het plezierde de meester af en toe een ‘grapje’ uit te halen met zijn ‘klanten’. In 1639 had de burgercompagnie niet kunnen bevroeden dat De Nachtwacht zo’n belangrijke plaats zou innemen in de internationale kunstgeschiedenis. Govert Muijs kan de eigen inbreng in het wereldberoemde kunstwerk wel waarderen. De bekende portretschilder uit Bussum kan het soms zelf ook niet laten zijn opdrachtgevers op subtiele wijze in een schilderij te plaatsen...

Tekst: Annette Ripolli

Het is mede aan de interessante tekenlessen van Frater Beatus te danken dat deze creatieve jongeman na de middelbare school naar de Nimeto is gegaan. De geestelijke was heel gefundeerd bezig met de anatomie en gaf de leergierige knaap veel inzicht in het tekenen van perspectief, de basis voor goede verhoudingen. Het verbouwde fietsenhok bij school diende als tekenlokaal annex atelier.

Nog steeds heeft hij goede herinneringen aan het mooie licht. Vervolgens heeft Govert nog de lerarenopleiding gedaan, docent tekenen en schilderen. Daar zag hij als doener voor zichzelf geen toekomst in. Hij wilde creëren en schilderen. Vanaf zijn achtste levensjaar wist de voormalige decorbouwer dat hij kunstschilder wilde worden. Zijn opa was een begenadigd amateur schilder en al jong kreeg Muijs jr. interesse in het schilderwerk.

Je kunt het natuurlijk romantiseren maar misschien is de veelzijdige kunstenaar in een verkeerde periode geboren. In de gouden eeuw had de kunstschilder met zijn krullerige haardos zich waarschijnlijk best op zijn gemak gevoeld. Wellicht zou deze immer opgewekte persoonlijkheid graag over de schouders van Gerard Dou en Nicolaes Maes willen kijken. Of liever nog bij hun tijdgenoot en leermeester Rembrandt. Als kunstenaar heeft hij een stille bewondering voor de kunstwerken van deze historische mannen. Hun manier van werken spreekt hem enorm aan. ‘Wanneer je die schilderijen ziet leeft er iets op het doek.
Kom je dichterbij dan realiseer je je, vooral bij de eerste twee, dat de lijst vaak geschilderd is. Dat doe ik op geheel eigen wijze met mijn portretten ook. De lijst is het uitgangspunt. Een kind op de schommel lijkt zo uit het schilderij te schommelen,’ aldus de vriendelijke kunstschilder.

‘Mensen lopen naar een schilderij en gaan voelen. Wat is de lijst en wat het schilderij. Het is waar. De geportretteerde reddingspaarden van Ameland naast hun eigenaar wil je bijna aaien, zo echt. Bij het zien van de zingende dame zou je haast de neiging hebben de volumeknop omhoog te draaien, want er is wel beeld maar geen geluid. Vaak schildert hij kinderen met hun lievelingsdier, een paard of een hond. ‘Het is net of je die kindertijd voor altijd vasthoudt,’ vertelt Govert Muijs. Altijd gastvrij en met zijn opgewekte karakter voelt iedereen zich bij hem op zijn gemak. Hij heeft een eigen manier om een denkbeeldige beweging in het schilderij op zijn doeken te verwezenlijken.

Veelzijdig
Govert Muijs ging na school als reclameschilder aan de slag. Vijfentwintig jaar geleden was dat nog een echt vak. Het is natuurlijk nu ook nog een vak, al gaat alles tegenwoordig met de computer. Daarbij moet je denken aan logo’s en vignetten op voetbalborden langs het sportveld. Bij bijzondere wedstrijden moesten er nieuwe borden komen. Voor Ajax en interlandwedstrijden heeft hij heel wat uurtjes geschilderd. In het Thialf heeft hij met ijskoude voeten gewerkt of Alex Blanchard levensgroot op een doek van drie bij acht meter voor Ahoy. Alles uit de losse hand en in de goede verhoudingen.

Toch was dat het allemaal ook niet. Bij een bouwmarkt heeft deze duizendpoot, als etaleur, wekenlang achtereen gewerkt in het binnen- en buitenland. Dat onrustige bestaan kon hem als vader van een gezinnetje niet bekoren. Hij wilde zijn hart volgen, maar ja, er moest brood op de plank komen. Via netwerken kreeg hij in zijn huidige atelier Bussum kans, decors voor de tv te gaan maken. Voor RTL of de publieke omroepen. Het werk moest vaak in een kort tijdbestek af zijn. Regelmatig moest hij met zijn medewerkers ‘s nachts doorwerken. Goed, snel en flexibel werken was een must. Zijn werkplaats diende destijds ook wel eens als studio, want dat was handig en gemakkelijk met al die decors. Ter plekke filmen was dan een goede optie.

Het waren leerzame doch zeer hectische tijden. Al met al bevredigde hem dit werk toch niet helemaal, maar zijn vele activiteiten hadden hem wel een goede basis gegeven, waar hij graag iets mee wilde doen namelijk, schilderen met voldoening.

Levensecht Twintig jaar geleden was het realistische werk minder geliefd, maar gelukkig is er sinds een aantal jaren steeds meer waardering voor geschilderde portretten. Het besef dat het toch een kostbaar bezit voor de toekomst en de familie is draagt daar zeker aan bij. Govert Muijs heeft in de loop der jaren een heel eigen stijl ontwikkeld, waarbij zijn jaren als decorbouwer hem goed van pas komen. De kunstwerken bevatten namelijk elementen die uit de lijst komen. Dat kan van alles zijn zoals een schommelend been, een vishengel, een hand van een bewegelijk kind die uit de lijst probeert te klimmen of een paar oren van een paardenhoofd. Het schilderij wordt op een dik houten paneel geschilderd en nadien zaagt hij de uitstekende delen heel precies uit. Hierdoor krijgt het kunstwerk niet alleen een extra dimensie, maar heeft het ook duidelijk een herkenbare signatuur.

Vooral in de omgeving van ‘t Gooi zijn zijn werken heel gewild. Zijn werk is al regelmatig op tv geweest. Bij Klokhuis heeft hij ooit eens uitgebreid zijn werkwijze laten zien. Bekende en minder bekende Nederlanders zijn op zijn geheel eigen wijze al heel wat keren voor het nageslacht vastgelegd.

De kunstenaar overlegt vooraf wat de bedoeling is en vraagt de te portretterende mensen naar het atelier te komen zodat hij ze persoonlijk ontmoet. Daardoor kan hij bepaalde karaktertrekken zelf ontdekken en nog beter vastleggen voor het nageslacht. Maar als het niet anders kan zoals bij een jubileum of speciale gelegenheid voldoen foto’s ook. ‘Soms moet het nog heel snel en dan is het een extra uitdaging.’ Het ligt aan de wensen van zijn opdrachtgevers hoe het schilderij er moet uitzien. Het kan fotorealistisch. Deze zijn strak. Of geef je de voorkeur aan een bewerkte ondergrond, het kan allemaal. Voor het programma ‘Alle dieren tellen mee’ heeft hij onlangs een wens in vervulling laten komen voor een kijker van dierbare honden. Drie honden levensecht nageschilderd...

Fresco’s
Het water is belangrijk in het leven van de kunstenaar. Waarschijnlijk is blauw daarom een kleur die hem in al zijn gradaties enorm aanspreekt. Hij zeilt en zwemt graag, daarbij heeft Govert een zwak voor de Waddeneilanden, vooral Ameland. Daar in ‘De oude school’ op
Nes, heeft hij kans gezien een galerie op te zetten. Daar verkoopt hij in de zomermaanden kleine en grote werken. In de zomervakanties geeft hij al jaren met heel plezier schilderlessen.
Eerst in Friesland en nu in Zuid-Frankrijk. Als liefhebber van ‘het goede leven’ is dat voor hem meer dan alleen een job.

Hetzelfde geldt voor het maken van fresco’s of te wel muurschilderingen. Regelmatig wordt hij gevraagd bij mensen thuis een kale wand te voorzien van een geschilderde voorstelling bij een zwembad of in een badkamer of in een garage. En dat vindt hij een uitdaging en erg leuk om te doen.

In overleg komen hij en zijn opdrachtgever tot een ontwerp. Voordien maakt hij een kleine afbeelding van het geheel. Net als zijn grote voorbeeld kan hij het niet laten zijn opdrachtgever of diens familieleden een plekje te geven in het levensgrote werk. Als ze zichzelf later terugzien is de verrassing vaak des te groter. Bijvoorbeeld bij een liefhebber van oldtimers heeft hij in een koetshuis een autorace à la jaren dertig geschilderd. Voor Videoland maakte hij op het hoofdkantoor een soort film, waarbij de legendarische Clint Eastwood heel herkenbaar een rol gekregen heeft. Bij andere mensen thuis was de wens het Toscaanse landschap dichterbij te brengen in hun Nederlandse woning. Dat is ook gelukt. Het werd een trompe d’euil, bedrieglijk echt. Bezoekers hebben nu soms de neiging door de verkeerde deur te lopen...

Kunstenaars onder elkaar Als hij niet op locatie hoeft te werken verblijft hij het liefst in zijn atelier. Wars van alle moderne technologieën leeft hij voor zijn werk en schildert dagelijks vanuit het ‘overdekte kunstenaarsdorpje’ aan de Vliegdenweg te Bussum. Evenals zestien andere kunstenaars heeft hij hier zijn werkplek en ontvangt er zijn clientèle. In zijn atelier heeft hij prachtige lichtkoepels die hem in de gelegenheid stellen te werken bij het zo belangrijke daglicht. Een keer per jaar houden de kunstenaars een open dag. Wie regelmatig in Laren komt, is al wel eens bij Mauve geweest, het gezellige restaurant waar veel kunstwerken hangen. Hun alom bekende schilderij ‘heidelandschap met schapen’ was bij de brand ook niet meer. Govert is gevraagd het herkenbare kunstwerk opnieuw te maken, zodat het opnieuw een vertrouwd plekje heeft in de heropende zaak.Regelmatig wordt Govert Muijs gevraagd te exposeren. Onlang hing er weer werk van hem in het Singer Museum in Laren, waar hij samen exposeerde met de kunstenaarsvereniging Laren-Blaricum. Hij is eveneens lid van deze Vereniging.

Elke kunstnaar die lid wil worden van deze vereniging wordt door de bollotage commissie getoetst op professionaliteit. Het stamt nog uit de tijd van het oude Hamdorf. In het oude kroegje aten de schilders voor weinig geld een hapje en naderhand gingen ze modellen schilderen op de zolder. Wat is dat toch met die portretschilders? Voor hen blijft de tijd bijna stil staan. Een doek, een penseel met verf en daglicht is voldoende. Dan zijn ze helemaal in hun element. Als Govert een portret schildert in zijn atelier, is hij druk als een klein baasje en vergeet alles om zich heen. Net als collega’s eeuwen geleden...